Кибергигиена - бұл киберқауіпсіздікке қарсы тұру және желілік қауіпсіздік мәселелерін болдырмау үшін пайдалы киберқауіпсіздік әдеттерін қалыптастыру.
Кибиргигиенаны кейде жеке гигиенамен салыстырады: екі жағдайда да бұл денсаулық пен әл-ауқаттың тұрақты сақтық шаралары.
Кибергигиенаны сақтау үшін төмендегі киберқауіпсіздік ережелерін қолданыңыз. Ережелерді сақтау Сізді деректеріңізді ұрлаудан және оларды заңсыз пайдаланудан қорғайды.
1. Сенімді құпия сөз
- Құпия сөзді браузерде сақтамаңыз
- Бірнеше есептік жазба үшін бірдей құпия сөзді пайдаланбаңыз
- Ұзындығы кемінде 8 таңбадан тұратын парольдерді қолданыңыз (ең дұрысы, 8 таңбадан артық).
- Бас әріптер мен кіші әріптерді, таңбалар мен сандарды қамтитын құпия сөздерді қолданыңыз
- Қарапайым құпия сөздерді қолданбаңыз. Құпия сөзде дәйекті сандардың тіркесімі (1234) және сізді білетін адам болжай алатын жеке ақпарат, мысалы, туған күні немесе үй жануарының аты пайдаланылмауы керек
- Парольдерді жазбаңыз және оларды басқа адамдарға бермеңіз
- Бір қауіпсіз есептік жазбаны пайдаланып барлық құпия сөздерді жасау, сақтау және басқару үшін құпия сөз менеджерін пайдаланыңыз
2. Деректердің сақталуы
- Үй мекенжайы, телефон нөмірі, несие картасының нөмірлері сияқты жеке ақпаратты әлеуметтік желілерде
- Әлеуметтік желілердегі құпиялылық параметрлерін бағалаңыз және олардың Сізге ыңғайлы деңгейде орнатылғанына көз
- Құпия жеке ақпарат сұралатын әлеуметтік желілерде викториналардан, ойындардан және сауалнамалардан аулақ
- Қолданылатын қосымшалардың рұқсаттарына сақтықпен
- Құпия сөзді немесе PIN кодты пайдаланып компьютер мен телефонды құлыптаңыз.
3. Желі арқылы деректерді беру
- Жалпыға Ортақ Wi-Fi желілерін пайдалану кезінде жеке ақпаратты жарияламауға тырысыңыз
- • Виртуалды жеке желіні (VPN) пайдалану, әсіресе Жалпыға Ортақ Wi-Fi желілерін пайдалану кезінде құпиялылықты арттыруға көмектесетінін ұмытпаңыз
- Браузердегі мекенжай жолағына назар аудару пайдалы, себебі шабуылдаушылар пайдалы сайттың көшірмесін жасап, оны бірнеше таңбаларды ауыстыру арқылы желіге орналастыра алады. Мысалы, tengeda.kz және tengada.kz - бұл екі түрлі мекен – жай, олардың біреуі сізге пайдалы болуы мүмкін, ал екіншісі керісінше.
- Сайт атауынан басқа, ол жұмыс істейтін хаттамаға да назар аударған жөн (қазіргі сайттар http-ді сирек қолданады, оны тезірек қауіпсіз https-пен алмастырады). Шифрлауды маршрутизатордың өзі де қамтамасыз етеді, оның мүмкіндіктерін WPA2 немесе WPA3 сөз тіркестерін іздеу арқылы тексеруге болады
- Жақындарыңыз бен достарыңыздың қауіпсіздік ережелерін сақтауы үшін Интернеттегі құпиялылық туралы сөйлесіңіз.
4. Қосымша қауіпсіздігі
- Қауіпсіздіктің ықтимал осалдықтарын қарастыратын немесе түзететін соңғы нұсқаларды пайдалану үшін қосымшаларды, веб-браузерлерді, операциялық жүйелерді және микробағдарламаларды үнемі жаңартып отырыңыз
- Мүмкін болса, бағдарламалық құралды автоматты түрде жаңарту функцияларын конфигурациялаңыз
- Қосымшаларды тек сенімді немесе ресми дерек көздерінен жүктеп алыңыз.
5. Әлеуметтік инженерлік шабуылдардан қорғау
- Сіз сенімді емес күдікті сілтемелерге өтпеңіз
- Күдікті көрінетін хаттарды ашпаңыз
- Сіз күтпеген электрондық пошта хабарлары мен мәтіндік хабарларға күдікті тіркемелерді жүктемеңіз
- Тегін ақша, сыйлықтар мен жеңілдіктер уәде ететін жарнамаларға бармаңыз
Кибергигиена - бұл жиынтықты әзірлеу әрекеттер компьютерді немесе мобильді құрылғыны пайдалану кезінде жеке және қаржылық ақпаратты қорғауға арналған. Күшті парольдерді пайдалану және оларды үнемі өзгерту, бағдарламалық жасақтама мен операциялық жүйелерді жаңарту, қатты дискілерді тазарту және кешенді антивирусты қолдану соңғы киберқауіптерді болдырмайды.